De waarheid als nest: kwetsbaar, warm en bewaakt

Waarheid als nest: kwetsbaar, warm en bewaakt

Vanmorgen tijdens het wandelen zag ik hoe een meerkoet het nest van een broedende zwaan benaderde. Ik bleef staan kijken. De zwaan was duidelijk ongerust. Even later kwam er ook een Vlaamse gaai bij. De onrust nam zichtbaar toe. Toen de Vlaamse gaai weer wegvloog, herschikte de zwaan voorzichtig haar eieren en ging er opnieuw op zitten. Hoe het verder zal verlopen? Geen idee.

Eerder heb ik al geschreven over onze overtuigingen en wat wij als waarheid beschouwen. Momenteel lees ik een boek over Nietzsche, na een reeks voor mij verontrustende boeken. Ik sprak erover met mijn zoon.

Hij vroeg me: “Waarom is iets voor jou waar of onwaar? Is dat omdat het jou beter uitkomt?”
Daarna vertelde hij hoe hij gelooft in deductie en inductie. Begrippen waar ik persoonlijk weinig mee kan.

Waarheid en ervaring

Voor mij heeft waarheid alles te maken met ervaring. Met eerdere, gevoelde overtuigingen. Met visies die vanuit verschillende hoeken bij elkaar komen. En met een diep verlangen om terug te keren naar het oorspronkelijke. Maar hoe kan dat met zoveel ervaring en geschiedenis?

Als kind voelde ik al dat wat mijn ouders mij over het geloof vertelden, niet klopte. Ik had er geen woorden voor, en dus vergat ik het.
Op mijn twaalfde had ik een Godservaring: God was niet ver weg, maar juist heel dichtbij. Hij was bij mij. Die ervaring paste totaal niet binnen wat ik geleerd had. In die tijd hoorde ik een preek over tijdelijk geloof, historisch geloof en waar geloof. Ik concludeerde dat ik blijkbaar een tijdelijk geloof had. Mijn ervaring leek niet te passen in de wereld waarin ik opgroeide. Maar die ervaring was zó mooi, dat ik, als ik moest kiezen, liever met die ervaring naar de hel zou gaan dan haar kwijt te raken. Toch raakte ook deze ervaring op de achtergrond.

De afgelopen tijd las ik veel over de Gnosis, de herkomst van de Vrijmetselarij, De Kelk en het Zwaard — boeken die elk op hun manier de oorsprong van het christendom proberen bloot te leggen.
Wat ik ontdekte, week sterk af van wat mij ooit is geleerd. En vreemd genoeg: het lijkt allemaal tegelijk samen te komen. De fundamenten waarvan ik dacht dat ze stevig stonden, zijn weg.

Ik begrijp dat het voor mensen die hier niet op deze manier mee bezig zijn, not done is om hardop te zeggen dat we misschien wel bedrogen zijn. Dat het christendom – naast alle schoonheid – ook gebruikt is als middel om controle te houden over mensen.

Terugkomend op Nietzsche:

In zijn jonge jaren was Nietzsche niet primair rationeel ingesteld. Zijn denken werd gevoed door een diepe gevoeligheid voor kunst, muziek en de tragiek van het leven. Hij werd sterk beïnvloed door de oude Griekse wereld, met name door het dionysische element: de extatische, ongeremde kracht van het leven, die hij tegenover het apollinische plaatste – het ordelijke en rationele.
Tegelijkertijd probeerde hij de donkere levensvisie van Schopenhauer — waarin lijden en de wil tot leven centraal stonden — te integreren in zijn denken. De brug tussen deze werelden was zijn persoonlijke ervaring: zijn innerlijke strijd, zijn melancholie, en zijn zoektocht naar betekenis buiten de gebaande paden van religie en rede.

Vannacht werd ik wakker.
Ik zag onze overtuigingen, opvattingen en ervaringen als schillen – lagen die we in de loop der jaren opgebouwd hebben. Alles hangt met elkaar samen. Je kunt niet zomaar loslaten, zelfs niet als het fundament waarop alles rust, blijkt te wankelen.

Zeven overwegingen bij: De waarheid als nest, kwetsbaar, warm en bewaakt.

1. Wanneer voelde jij intuïtief aan dat iets niet klopte – ook al kon je het nog niet benoemen?
   Hoe ging je daarmee om? Werd het bevestigd, of juist weggewuifd?
2. Heb je ooit een ervaring gehad die zó waar voelde, dat je er niet aan kon of wilde twijfelen – ook al sprak je omgeving iets anders uit?
   Wat heeft die ervaring met je gedaan?
3. Kun je je een moment herinneren waarop je ‘wakker werd’ in je denken?
   Niet mentaal, maar op zielsniveau? Wat was het keerpunt?
4. Wat probeer jij te beschermen in jezelf – zoals de zwaan haar eieren?
   Welke delen van jouw innerlijke waarheid zijn nog kwetsbaar?
5. Welke lagen van overtuiging of bescherming heb jij opgebouwd om jezelf staande te houden?
   Welke daarvan mogen misschien zachter worden?
6. Heb je weleens moeten kiezen tussen trouw zijn aan je ervaring en trouw aan het systeem waarin je leeft of gelooft?
   Hoe heb je die spanning beleefd?
7. Wat betekent het voor jou om ‘terug te keren naar het oorspronkelijke’?
   Waar verlang je naar – diep vanbinnen – voorbij woorden en dogma’s?

Wil je contact met me hebben naar aanleiding van de blog? Neem hier contact met me op. Voor het gratis ebook: klik hier.